Biến đổi khí hậu luôn là yếu tố được rất nhiều quốc gia dành sự quan tâm đặc biệt trong nhiều năm trở lại đây. Đặc biệt, khí thải từ những phương tiện tham gia giao thông cũng góp phần rất lớn cho hiện tượng này.
Điều này làm cho xu hướng giảm khí thải đang được đặt lên hàng đầu, trong đó, chiến lược Net Zero giao thông đang được đề xuất. Do đó, hãy cùng OKXE tìm hiểu chi tiết về thuật ngữ này, cũng như nhiều thông tin khác ngay sau đây.
Giới thiệu nhanh về Net Zero giao thông
Net zero giao thông hay còn gọi là giao thông phát thải ròng bằng không, là một tình trạng mà theo đó lượng khí CO2 thải ra bởi các phương tiện giao thông được giảm thiểu hoặc loại bỏ toàn bộ khỏi khí quyển.
Điều này không nhất thiết có nghĩa là loại bỏ toàn bộ mọi hoạt động phát thải, thực tế là lượng khí thải còn lại sẽ được bù trừ bằng các giải pháp như dùng nhiên liệu sạch, cải thiện hiệu suất sử dụng nhiên liệu, hoặc thực hiện các biện pháp trung hòa carbon.
Net zero có quy mô lớn hơn, loại bỏ toàn bộ các dạng khí CO2 gây hiệu ứng nhà kính, bao gồm metan (NH4), nitơ oxit (N2O) cùng các khí fluor hóa khác, trong khi trung hoà carbon thông thường chủ yếu chú trọng vào việc làm giảm lượng khí thải carbon dioxide (CO2).
Tầm quan trọng của Net Zero trong giao thông Việt Nam
Để hiểu rõ hơn về việc triển khai Net Zero giao thông tại Việt Nam, người dùng cần quan tâm đến một vài thông tin như sau:
1. Thực trạng khí thải nhà kính của giao thông nước ta
Ngành giao thông vận tải tại Việt Nam cũng đang là một nguồn phát thải khí nhà kính đáng kể. Theo ước tính, tới năm 2023, ngành giao thông đã thải ra khoảng 39,3 triệu tấn CO2, tương đương khoảng 11% tổng lượng phát thải của cả nước.
Đáng lưu ý là trước năm 2015, lượng CO2 từ giao thông tăng trưởng với mức đáng lo ngại là 8% mỗi năm, tuy vậy, con số trên đã giảm xuống dưới 2% tính từ sau năm 2015. Vào năm 2022, vận tải đường bộ chịu trách nhiệm về 84% lượng khí thải CO2 từ giao thông.
Một nhân tố khác đóng góp khiến lượng phát thải ngày một gia tăng là xu thế sử dụng xe cá nhân. Số lượng ô tô và xe máy tại Việt Nam đã tăng trưởng rất nhanh chóng trong vài năm trở lại đây.
Tính đến năm 2023, Việt Nam có khoảng 6,3 triệu xe hơi và 74,3 triệu xe máy, với tốc độ tăng trưởng mỗi năm tương ứng là 10,01% và 4,76%. Điều này cho thấy Net Zero giao thông vô cùng cần thiết tại Việt Nam.
| Năm | Lượng phát thải (triệu tấn CO2) |
| 2021 | 32.10 |
| 2022 | 35.55 |
| 2023 | 39.88 |
2. Tính cấp thiết của Net Zero tại Việt Nam
Việc đạt mục tiêu net zero giao thông có ý nghĩa rất lớn đối với Việt Nam trên nhiều khía cạnh. Trước hết, đây là một nội dung không thể thiếu trong nỗ lực của Việt Nam để đạt tới mức giảm phát thải ròng bằng không vào năm 2050.
Đây còn là một lời cam kết mạnh mẽ đã được nêu ra trong Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26). Về mặt xã hội, net zero mang lại những lợi ích to lớn.
Tại các đô thị lớn của Việt Nam, ô nhiễm bầu không khí đang là một vấn nạn nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đối với cuộc sống cộng đồng. Khí thải từ các phương tiện giao thông, chủ yếu là xe gắn máy và ôtô cũ, là một trong những tác nhân chủ yếu gây ra sự ô nhiễm.
Thêm vào đó, sự chuyển đổi xanh cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới trong các ngành công nghiệp, sản xuất và kinh doanh liên quan đến giao thông vận tải. Theo một báo cáo, việc áp dụng các chính sách giao thông xanh dự kiến tạo ra ít nhất 99.000 việc làm mới vào năm 2030, chủ yếu trong ngành sản xuất xe điện và các nguồn năng lượng tái tạo.
Về khía cạnh môi trường, giao thông net zero góp phần nâng cao chất lượng đời sống của người dân. Không khí trong lành hơn đồng nghĩa với việc giảm các vấn đề sức khỏe hô hấp và tim mạch, đặc biệt là đối với phụ nữ và người cao tuổi.
3. Thách thức triển khai Net Zero giao thông
Việt Nam cũng đang đối diện với không ít khó khăn và trở ngại đối với việc phát triển xe điện bởi tiềm năng và lợi thế của net zero giao thông là vô cùng lớn. Đặc biệt, trong lĩnh vực dịch vụ giao thông và vận chuyển công cộng thì chi phí đầu tư ban đầu đối với xe điện và hạ tầng trạm sạc rất cao.
Sự lệ thuộc hiện nay đối với năng lượng tái tạo cùng tập quán dùng giao thông công cộng của con người cũng là một rào cản không nhỏ. Để đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng gia tăng của xe điện, việc hiện đại hoá hạ tầng lưới điện cũng yêu cầu vốn đầu tư cao và quy hoạch đô thị đồng bộ.
Bên cạnh đó, phải có những cải tiến và đổi mới các công nghệ và thiết bị thích hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam, chẳng hạn như các dòng xe điện thích hợp với khí hậu và điều kiện đường sá tại các khu vực thôn quê.
Một vài giải đáp quan trọng để thực hiện Net Zero
Để thực hiện thành công chiến lược net zero giao thông, Việt Nam cần thực hiện một chuỗi các giải pháp tổng thể và toàn diện trên nhiều khía cạnh.
- Giao thông điện: Một trong những giải pháp cơ bản nhất là thúc đẩy mạnh mẽ việc chuyển dịch sang xe điện (EV). Điều này thông qua việc khuyến khích người dân sử dụng xe điện cá nhân bằng các biện pháp ưu đãi về giá cả, thuế, lệ phí, cũng như phát triển các hệ thống giao thông công cộng sử dụng điện.
- Giao thông công cộng: Bên cạnh điện khí hoá, việc đầu tư và nâng cấp hệ thống giao thông công cộng sẵn có, như xe máy điện, tàu điện và đường sắt đô thị, cũng giữ vai trò quan trọng.
- Nhiên liệu sinh học và công nghệ mới: Việt Nam cũng cần phát triển và áp dụng các dạng nhiên liệu mới bao gồm nhiên liệu hữu cơ và hydro trong giao thông vận tải. Ngoài ra, việc đầu tư các công nghệ thu gom và dự trữ carbon (CCS) trên các phương tiện vận tải bao gồm tàu thuỷ và xe lửa cũng có thể giúp giảm bớt lượng khí thải từ các phương tiện này.
- Đầu tư hạ tầng đường sắt: Đầu tư và hiện đại hoá hệ thống đường sắt đang có, hoặc xây dựng các hệ thống đường sắt mới để điện khí hoá, là một giải pháp hiệu quả nhằm giảm mức độ lệ thuộc của vận tải đường bộ.
- Tối ưu hóa logistics: Khuyến khích các công ty vận tải chuyển dịch sang sử dụng các phương tiện vận tải hàng hoá sử dụng nhiên liệu xanh cũng góp phần thực hiện mục tiêu net zero.
- Khuyến khích giao thông phi cơ giới: Đầu tư phát triển hạ tầng đối với xe đạp và người đi bộ, bao gồm xây dựng các làn đường dành riêng và vỉa hè rộng rãi, sẽ khuyến khích người dân sử dụng các phương thức di chuyển không phát thải carbon…
Lời kết
Qua những thông tin quan trọng trên, khách hàng đã nắm vững được khái niệm Net Zero giao thông. OKXE chân thành cảm ơn tất cả người dùng đã dành thời gian quan tâm đến vấn đề quan trọng của nước ta.
